Porady starej wyjadaczki dla młodych tłumaczy 2

Czasownik w pierwszej pozycji w zdaniu –  “There is”

Tłumacząc z polskiego na angielski nieraz trafiamy na zdania zaczynające się od orzeczenia (czasownika samego lub z dodatkiem wyrażenia przyimkowego), w których ze względów stylistycznych chętnie byśmy zachowali kolejność pojęć tekstu pierwotnego, czyli szukamy formy przekładu z orzeczeniem w pozycji przed podmiotem. Problem da się łatwo rozwiązać, jeśli możemy zastosować konstrukcję “There is”, przy czym wyrażenie przyimkowe, występujące w polskim zdaniu przed czasownikiem, w tłumaczeniu na angielski może się ukazać w różnych pozycjach, najczęściej jednak wędruje ono na koniec zdania :

There is always time for a coffee.	Zawsze jest czas na kawę. Na kawę zawsze jest czas.
There is a vase of flowers on the table. On the table there is a vase of flowers.	Na stole jest/stoi flakon z kwiatami.
There is some money in the purse. In the purse there is some money.	W portfelu są pieniądze.

 

W zdaniach przeczących “there is/there are” zamienia się w “there is no / there are no”, podczas gdy ich polskie odpowiedniki przybierają formę: „nie ma” lub „brak/brakuje/zabrakło”,  a nawet zupełnie inne formy:

There is no point in waiting.	Nie ma sensu czekać.
There is no money in the purse.	W portfelu nie ma pieniędzy.
There is no more money in the bank.	W banku brakło/zabrakło pieniędzy. Brakło/Zabrakło pieniędzy w banku.
There is no time to lose.	Nie mam/mamy czasu na stracenie. Szkoda tracić czas.

Wyrażenie “there is/there are” bywa modyfikowane przez dodatek czasownika modalnego, choć modalność nie zawsze musi się pojawiać w polskiej wersji zdania, aby uzyskać to samo znaczenie. Często wystarczy zastosowanie np. odpowiedniej przydawki:

There is no excuse. There can be no excuse.	Nie ma wymówki. Nie ma żadnej wymówki.
There is a way out. There must be a way out.	Jest wyjście. Musi być jakieś wyjście. Pewnie jest jakieś wyjście.
There is a solution to/ a way to handle  the problem. There ought to be a solution to/a way to handle the problem.	Jest/Mamy rozwiązanie tego problemu/ sposób na ten problem. Powinno być/się znaleźć jakieś rozwiązanie tego problemu. /  Powinien się znaleźć jakiś sposób na rozwiązanie tego problemu. Na rozwiązanie tego problemu powinien się znaleźć jakiś sposób. Chyba/Zapewne  jest/ się znajdzie jakieś rozwiązanie tego problemu.

Wyrażenie “there is/there are” możemy też rozbudować, dodając imiesłów  (“present participle”), tworząc zdania, w których orzeczenie (lub jego część) występuje przed podmiotem. Co ciekawe, takie zdania nie zawsze muszą odpowiadać  polskim zdaniom z podmiotem w postpozycji:

There is coming a day when no heartaches shall come. (pieśń kościelna)	Przyjdzie taki dzień, kiedy ból w sercu ustanie.
There is a storm coming/brewing.	Idzie/Nadchodzi burza. Zanosi się na burzę.
There is a rosebush growing in the garden.	W ogrodzie rośnie róża/krzak róży.
There is a broom standing in the corner.	W kącie stoi miotła.
There is going to be a meeting next week. Next week there is going to be a meeting.	W następnym tygodniu będzie/odbędzie się zebranie.
There is someone knocking on the door	Ktoś puka do drzwi.

Wyrażenia oparte na strukturze  “there is/there are” mają stare tradycje i występują w rozmaitych rejestrach współczesnej angielszczyzny, od form poetyckich (por. przykład z pieśni kościelnej) po liczne realizacje w języku potocznym. Aby się przekonać o żywotności tej konstrukcji na przestrzeni wieków, wystarczy zajrzeć do przekładów Pisma Świętego, wykonanych w różnych epokach: 

To every thing there is a season, and a time to every purpose under heaven (Ecclesiastes 3,1; King James Version (1611); revised in the 19th century)	Wszystko ma swój czas, i jest wyznaczona godzina na wszystkie sprawy pod niebem
There is a time for everything,     and a season for every activity under the heavens (Ecclesiastes 3,1; New International Version, 1992-)	(Ks. Koheleta 3,1 według Biblii Tysiąclecia)