Porady starej wyjadaczki dla młodych tłumaczy 12

Directly objective “Mary John killed” sentences

Kolejnym problemem szyku zdania jest pozycja direct object – elementu  uzupełniającego orzeczenie w zdaniu. Przypomnijmy sobie nasz kolorowy schemat kolejności elementów składowych w typowym angielskim zdaniu:

SUBJECT – VERB – DIRECT OBJECT

John    –    killed  –  Mary                  Jasiek – zabił – Maryśkę

 

Dzisiaj przyjrzymy się elementowi  DIRECT OBJECT. Dziś będzie na zielono, ponieważ w przekładach wykonanych przez Polaków element „zielony” często wędruje na miejsce, które nie należy do niego.

Przykład 1.

*Equally interesting mementos we will find at the portrait of Wincenty Łepkowski, one of the pioneers of dentistry, and Kazimierz Kostanecki, the professor of anatomy.

           A zdanie brzmiało: 

Równie interesujące pamiątki znajdziemy przy portrecie jednego z pionierów stomatologii Wincentego Łepkowskiego czy profesora anatomii Kazimierza Kostaneckiego.

Wystarczy tylko przestawić uzupełnienie na właściwe dla niego miejsce: 

We will find equally interesting mementos next to the portrait of Wincenty Łepkowski, one of the pioneers of dentistry, and Kazimierz Kostanecki, the professor of anatomy.

Chyba, że zechcemy tu wprowadzić formę bierna, co uratuje pierwotny szyk polskiego zdania, co sprawia, że „zielone” znika:

Equally interesting mementos  are to be found next to the portrait of Wincenty Łepkowski, one of the pioneers of dentistry, and Kazimierz Kostanecki, the professor of anatomy.

Przykład 2. 

*Particularly positive memories evokes the thought of the mountains in autumn, painted in all shades of brown, red and ochre.

Tym razem tłumacz inaczej przetasował części zdania, a właściwie nie mógł sobie poradzić z polskim czasownikiem bezosobowym, więc najpierw w głowie sparafrazował zdanie, a potem je potłumaczył „słowo w słowo". Oryginalne zdanie brzmiało: 

Szczególnie ciepło myśli się o górach jesienią – wszelkie odcienie brązu, czerwieni, ochry malują ten pejzaż.

Pomóżmy mu ustawić góry i ich jesienne kolory tak, jak powinny stać:

The thought of the mountains in autumn, painted in all the shades of brown, red and ochre, evokes fond memories.

                Lub w wersji z formą bierną:

Fond memories are evoked by the thought of the mountains in autumn, painted in all the shades of brown, red and ochre.

               Znów „zielony” direct object się schował.

Przykład 3. 

Należy zwrócić uwagę na drugą prawidłowość: w typowym angielskim zdaniu uzupełnienie direct object występuje bezpośrednio po czasowniku, bo jest po prostu nierozłącznym elementem orzeczenia. Przypadki odstępstwa od tej reguły są nieliczne, sama zaś prawidłowość dotyczy także zdań podrzędnych oraz wszelkich fragmentów tekstu zawierających strukturę orzeczenia z uzupełnieniem. Tymczasem – znów na skutek tłumaczenia „słowo w słowo”, po kolei i według porządku polskiego zdania, mamy takie oto „zielone stworki”:

*Some teachers emphasized in our discussions that you can’t write down in the register a topic stating about the teaching of the letters. 

*Some teachers indicated that writing in the register topics which would mention teaching letters was not allowed. 

Pierwotne zdanie brzmiało: 

Niektóre nauczycielki podkreślały w rozmowach, że absolutnie nie wolno zapisywać w dzienniku tematu, w którym byłaby mowa o uczeniu liter.

W obu wersjach tłumaczenia wyrażenie in the register pojawiło się w niewłaściwej pozycji. Trzeba mu pokazać, gdzie jest jego miejsce:

Some teachers emphasized in our discussions that you can’t put down a topic on teaching the letters in the register. 

Some teachers indicated that writing topics in the register on teaching letters was not allowed.

 Jednak najlepiej wybrać na orzeczenie czasownik z frazeologicznie „wbudowanym” uzupełnieniem, pozostawiając in the register w odpowiednim oddaleniu od czasownika, np.: 

Some teachers emphasized in our discussions that you can’t leave a record in the register showing that you’ve been teaching the alphabet.

Some teachers indicated that keeping a record in the register of topics involving the  teaching of the alphabet was not allowed.

Jeszcze inny sposób na to zdanie – to usunięcie formy biernej:

Some teachers emphasized in our discussions that they were not allowed to make entries  in the register showing that they’d been teaching the alphabet.

Przykład 4.

*In one of these vineyards the discoverer of penicillin professor Alexander Fleming wrote in the guestbook a famous sentence.

               Zdanie pierwotne brzmiało:

W księdze pamiątkowej jednej z nich odkrywca penicyliny prof. Aleksander Fleming wpisał słynne zdanie.

Tłumacz uległ tu wielu pokusom, ale głównie tej, że tłumaczył „słowo w słowo”, „element po elemencie”  i … wyszło, jak wyszło. Pomóżmy mu, wprowadźmy istotne zmiany:

Professor Sir Alexander Fleming, the discoverer of penicillin,  wrote his  famous maxim in the guestbook of  one of these vineyards.   

Przykład 5.

Oto kolejne zdanie, w którym zadziałał ten sam mechanizm błędu – tłumaczenie  „słowo w słowo, element po elemencie”: 

* Having conquered and plundered Cadiz, in 1587 the famous pirate brought to England almost three thousand sherry barrels, which he had stolen from the Spanish merchants.  

               A po polsku było:

Po zdobyciu i złupieniu Kadyksu w 1587 r. sławny korsarz przywiózł do Anglii prawie 3 tys. beczułek sherry zrabowanych hiszpańskim kupcom.

               Poprawiamy:

Having conquered and plundered Cadiz, in 1587 the famous pirate returned to England bringing back almost three thousand barrels of sherry which he had stolen from the Spanish merchants.