Porady starej wyjadaczki dla młodych tłumaczy 6

Verbs in the first position in the sentence: subjunctives

Dzisiaj będzie o czasownikach w pierwszej pozycji w zdaniach z trybem łączącym (subjunctive mood). Zdania takie wyrażają życzenia, przypuszczenia, prośby, zaklęcia i przekleństwa i często zaczynają się właśnie od czasownika:

May I / you / he, she, it / we / they … – Niech … /  Niechaj… / Oby…

lub:

Let  me / him, her, it/ us / them… – Niech … /  Niechaj… / Oby…

Przykłady:

 Let us pray  – Módlmy   się

May the best man win – Niech najlepszy wygra / Oby wygrał najlepszy

May the devil take the hindmost – Ostatniego niech diabli biorą (por. Ostatni gasi światło)

Nieprzypadkowo ten ostatni przykład kojarzy się nam z piosenką. Bo dzisiaj właśnie będzie muzycznie i przebojowo. Formy trybu subjunctive, rzekomo zanikające w języku współczesnym, jednak  mają się całkiem dobrze, zwłaszcza w wyrażeniach idiomatycznych, rozkwitających w tekstach piosenek ale także w języku potocznym.  Zajmiemy się głównie formami pochodnymi od Let him i May he, w których orzeczenie, często skrócone do minimum, wyprzedza podmiot w zdaniu:

• Be it known unto you therefore, men and brethren, that through this man is preached unto you the forgiveness of sins  (Acts 13:38 King James Version. 1611) – Niech  więc będzie wam wiadomo, bracia, że zwiastuje się wam odpuszczenie grzechów przez Niego (Dzieje Apostolskie 13, 38 – Biblia Tysiąclecia)
• Be it known to all whom it may concern that I, XXX,  do hereby nominate , appoint and constitute  ZZZ as my lawful legal attorney – Niniejszym  podaje się do wiadomości (dosłownie: niech będzie wiadomo) wszystkim zainteresowanym, że ja XXX wyznaczam i ustanawiam YYYa swoim prawomocnym przedstawicielem  … (formuła prawna, stosowana w dokumentach)
• Let it be known, let it be...    – Niech   będzie wiadomo, że, niech tak będzie…  (piosenka, wykonawca: Sean Price)

 

• Be that as it may … - Choćby tak było…/ Nawet jeśli tak jest, to… /Co z tego, że tak jest, przecież… / Jak by nie było …
• Be that as it may, I’ve fallen on better days –  Jak by nie było, miewałam też lepsze dni  (piosenka, wykonawca: Paula Nelson)
•  
•  

·         

• Long live…!  – Niech  żyje!
• Long live the Queen – Niech  żyje  królowa!
•  The king is dead, long live the king! –  Umarł król, niech  żyje król!
• Long live the walls we crashed through… I was screaming long live all the magic we made … Long live all the mountains we moved… And long long live the look on your face – Niech  żyją mury, przez które się przebijaliśmy!... Krzyczałem: niech żyje magia, którą wyczarowaliśmy! Niech żyją góry, które przenieśliśmy! I niech żyje, żyje ten uśmiech na Twej twarzy! (piosenka, wykonawca: Taylor Swift )

• Come Christmas ... / Come spring…/ Come the New Year – (dosłownie):  Oby do Świąt / oby do wiosny/ oby do Nowego Roku  // Nim przyjdą Święta/ Nim przyjdzie wiosna/ Nim przyjdzie Nowy Rok
• I’ll be missing you come Christmas, wishing hard, my dear, Missing you come Christmas, wishing you were here. – A jak nadejdą Święta, będzie mi Ciebie brakować, a tego będę sobie życzył , kochanie, skoro mi tak brakuje Ciebie, abyś była tutaj przy mnie  (piosenka, wykonawcy: New Kids on the Block)

• Come Spring

I stood in a lonely room of a mother old and gray

Her voice so weak she could hardly speak, I brushed a tear away.

She was watching the little snowflakes falling on the window pane

She breathed a sigh and then replied, I'll be gone to be with Jesus come spring.

Before the roses bloom in my garden;

I'll be gathering flowers in a better land

Before the fields are green, before the robin sings

I'll be gone to be with Jesus come spring.

-        Pieśń o umierającej staruszce, która patrząc na zimę za oknem, zwierza się, że nie dożyje lata: zanim róże znów zakwitną w jej ogrodzie, na wiosnę już będzie zbierać kwiatki w piękniejszej krainie; zanim zazielenią się pola, zanim zaśpiewa rudzik, pójdzie na wiosnę do Pana Jezusa.

• Be it ever so….  

 Mid pleasures and palaces though we may roam,

Be it ever so humble, there's no place like home –

Choćbyśmy wędrując nawiedzali pałace, kosztowali rozkosze, nie ma to jak w domu, choćby nim była najskromniejsza chata    (początek znanej pieśni “Home, sweet home”) 

• Hallowed be Thy Name – Święć się imię Twoje

When you know that your time is close at hand,

Maybe then you'll begin to understand

Life down here is just a strange illusion.

Yeah, Yeah, Yeah...Hallowed be Thy name

Yeah, Yeah, Yeah...Hallowed be Thy name – przebój   o skazańcu, który czeka na wykonanie wyroku i ostatecznie godzi się ze śmiercią (piosenka, wykonawcy: Iron Maiden)

                        

                                                     

• Let it be – Niech się tak stanie (także w sensie: zostaw to! Daj spokój! Pogódź się z tym!)
• Behold the handmaid of the Lord; be it unto me according to thy word (Lk 1, 38) - Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa!
• When I find myself in times of trouble,

Mother Mary comes to me,

Speaking words of wisdom, let it be.

And in my hour of darkness,

She is standing right in front of me,

Speaking words of wisdom, let it be.

Let it be, let it be. Let it be, let it be,

Whisper words of wisdom, let it be.  (przebój - The Beatles)

*  Witness my hand and seal … – Co niniejszym poświadczam własnoręcznym podpisem i kładąc swa pieczęć (dosłownie: Niech będzie poświadczone moim własnoręcznym podpisem i pieczęcią) – formuła prawna na aktach notarialnych i innych dokumentach.

I, _____________________________, a Notary Public for said County

And State, do hereby certify that ____________________________ and ___________________ personally appeared before me this day and acknowledged the due execution of the foregoing instrument.

Witness my hand and official seal, this the ______ day of ___________, 20 ____.

(Official Seal)                                                                                  Notary Public

• Say… /   Suppose… – Co, gdyby…/ Wyobraź sobie, że…
• Say he came tomorrow, what would you do? – A co, gdyby się jutro pojawił, co byś zrobił?
• Suppose he came tomorrow, what would you do? -  Wyobraź sobie, że  się jutro pojawi, co byś wtedy zrobił?

• Win or lose …  – czy wygra, czy przegra (por. wóz czy przewóz)
• Win or lose today I am proud of the way my boys have played in the tournament. (Imran Khan) – Czy wygramy, czy też przegramy dzisiaj, to i tak jestem dumny z moich chłopców.
• Win or lose, do it fairly. Knute Rockne  - Czy wygrasz, czy przegrasz, ale uczciwie.

• Willy-nilly (= will he, nill he/ will he not) – chce czy nie chce, musi (wyrażenie stosowane, kiedy chcemy powiedzieć, że dzieje się coś, na co nie mamy żadnego wpływu)
• When  your partner withdraws, willy-nilly you’re going to be running the business.  – Gdy się wspólnik wycofa, tak czy owak zostaniesz szefem firmy.

 

• Come hell or high water – (dosłownie): Choćby miało nas piekło pochłonąć czy powódź zalać; choćby miało przyjść do najgorszego –
• But come hell or high water, I'll be here waiting for you. (piosenka T. Graham Brown )
• Come hell or high water.  (płyta Deep Purple, nagrana 1993)

• Come what may – Cokolwiek się stanie…  I tu mamy aż dwie piosenki: 
• Come what may, I will love you forever – angielska wersja piosenki-laureatki Konkursu Eurowizji w 1972 r.  Śpiewała Vicki Leandros reprezentująca Luksemburg.
• Come what may, Come what may, I will love you until my dying day – piosenka z filmu “Moulin Rouge”, wykonawcy, Nicole Kidman i Ewan McGregor.

Widzimy, że formy subjunctive w naczelnej pozycji w zdaniu nadal są żywotne, skoro sięga po nie  tylu piosenkarzy. Ale UWAGA! UWAGA!  Nie każdy czasownik w pierwszej pozycji zdania jest formą subjunctive. Może być  formą imperative (trybu rozkazującego). Swojego czasu nadworny poeta Jej Królewskiej Mości – sir  John Betjeman, uwziął się na rodzinne miasto autorki niniejszego bloga, i stworzył taki oto wierszyk:

    Come, friendly bombs, and fall on Slough!

    It isn't fit for humans now,

    There isn't grass to graze a cow.

    Swarm over, Death!

Poeta nadworny nie poprzestawał na pobożnych życzeniach, on wręcz rozkazywał:

Przybądźcie miłe bombki, trapcie Slough!

Nieludzki grajdoł tam powstał!  

Trawki-ć tam braknie nawet krowie –

Zagłado, spiesz tam w schwał!

Autorka bloga z Rodziną (Babcią, Wujciem, Mamą i Braciszkiem) w parku, który Poeta JKM kazał zbombardować. Koniec lat 50tych ubiegłego wieku (1958?).

A gdyby tak ktoś z Szanownych Tłumaczy zechciał się zmierzyć z tym utworkiem… Nawiasem dodam, że i to dzieło znalazło swe miejsce w twórczości muzycznej zespołu Gallows. 

Come, friendly bombs, and fall on Slough!

It isn't fit for humans now,

There isn't grass to graze a cow.

Swarm over, Death!

Come, bombs and blow to smithereens

Those air-conditioned, bright canteens,

Tinned fruit, tinned meat, tinned milk, tinned beans,

Tinned minds, tinned breath.

Mess up the mess they call a town -

A house for ninety-seven down

And once a week a half a crown

For twenty years,

And get that man with double chin

Who'll always cheat and always win,

Who washes his repulsive skin

In women's tears,

And smash his desk of polished oak

And smash his hands so used to stroke

And stop his boring dirty joke

And make him yell.

But spare the bald young clerks who add

The profits of the stinking cad;

It's not their fault that they are mad,

They've tasted Hell.

It's not their fault they do not know

The birdsong from the radio,

It's not their fault they often go

To Maidenhead

And talk of sport and makes of cars

In various bogus-Tudor bars

And daren't look up and see the stars

But belch instead.

In labour-saving homes, with care

Their wives frizz out peroxide hair

And dry it in synthetic air

And paint their nails.

Come, friendly bombs and fall on Slough

To get it ready for the plough.

The cabbages are coming now;

The earth exhales.