Porady starej wyjadaczki dla młodych tłumaczy 22

The Elusive Present Tense – czas teraźniejszy nieuchwytny

Polacy „znający” język angielski słyszeli o dwóch czasach teraźniejszych: Present Simple i Present Continuous. Jednak nie zdają sobie sprawy, że często posługują się czasem… Present Elusive – czyli po prostu nie radzą sobie i mając do wyboru tylko dwie możliwości decydują się nie na to, co trzeba, tym samym tworząc zdania z czasem teraźniejszym nieuchwytnym.   

Dla przypomnienia: Present Continuous, to czas stosowany do opisu wydarzenia, które obserwujemy na bieżąco, lub którego się spodziewamy w przewidywalnej, zazwyczaj niezbyt odległej przyszłości. Często występuje z przysłówkami lub wyrażeniami przysłówkowymi odnoszącymi się do relacji czasu (niezbyt odległego), takimi jak np.: now, today, tonight, next week. Natomiast Present Simple określa czynności jednostkowe odbywające się i zakończone w krótkim czasie, ale – UWAGA! – także może  wystąpić w przypadku zdarzeń powtarzających się i wówczas nieraz towarzyszą mu przysłówka i wyrażenia przysłówkowe takie jak: every day, now and then, once in a while, often, sometimes, never.  Również wybór czasownika pod względem semantycznym może mieć wpływ na to, w którym czasie powinniśmy go zastosować dla uzyskania właściwego znaczenia.

Przykłady

I am having a party tonight.  – Dzisiaj u mnie [jest/będzie] prywatka.

They have a party every week. – Co tydzień urządzają prywatkę.

Fred has a couple of drinks every night. – Fred popija sobie – codziennie po kilka kieliszków.

Next week he’s having an operation before he goes into detox. – W następnym tygodniu czeka go operacja przed przyjęciem na odwykówkę.

They are having / planning a June wedding. – W czerwcu mają /planują się pobrać.

You can call him a special type of the marrying kind – he marries them and then walks out on them. – To szczególny typ żonkosia – poślubia i porzuca.

You’re not listening to what I’m saying. – Nie słuchasz [, co do ciebie mówię w tej chwili].

You never listen to me. – Nigdy mnie nie słuchasz.

Pewne użycia  Present Continuous  mają bardzo konkretne znaczenia:

They’re taking the matter to court. – Wnoszą sprawę do sądu. / Występują na drogę sądową.

Natomiast użycie Simple Present w zdaniu:

I expect an apology. – Oczekuję przeprosin.

- można przeciwstawić następnym zdaniom:

I’m expecting guests tonight. – Dzisiaj się spodziewam gości.

Oraz:

She’s expecting…

A teraz kilka autentycznych dylematów:

Ekspozycja prezentowana jest w czterech salach wystaw czasowych  Collegium Maius.

Zdanie to przełożono z chybionym doborem czasownika:

*The exhibition takes place in four rooms for current exhibitions in Collegium Maius.

Poprawiamy:

 The exhibition is being held in four rooms for temporary exhibitions in Collegium Maius.

Problemem była tu niewłaściwa selekcja to take place zamiast np. to be held. Natomiast wybór innego czasownika umożliwia nam zastosowanie Present Simple, np.:

The exhibition is presented in four temporary exhibition roms in Collegium Maius.

The exhibition is on display in four temporary exhibition rooms in Collegium Maius.

Następny przykład:

Moda na ekologię staje się faktem. Jak wynika z badań przeprowadzonych na zlecenie Banku Ochrony Środowiska, blisko trzy czwarte Polaków uważa, że ich zachowanie ma wpływ na otaczające środowisko. Najważniejszy wniosek z badań jest taki, że coraz większą uwagę zwracamy na to, by nasze zachowanie służyło ochronie środowiska. [. . .] Kolejnym sygnałem, że ekologiczne jest modne, jest fakt, że coraz więcej osób zwraca uwagę na to co je. 12 proc. pytanych deklaruje, że kupuje żywność ekologiczną.

I mamy tu 2 tłumaczenia do poprawy, oba ilustrują użycie czasu Present Elusive, ponieważ mieszają się w nich rozwiązania prawidłowe z nieco dziwnymi:

* The fashion for ecology becomes a reality. According to research commissioned by Bank Ochrony Środowiska, nearly three quarters of Poles believe that their behaviour does have an impact on the environment around them. The most important finding from the study is that more and more attention is paid to eco-friendly behaviour. . . . Another sign that ecology is in fashion is the fact that more and more people pay attention to what they eat. 12 % claim that they buy organic food.

Poprawiamy:

The fashion for ecology is becoming a reality. According to research commissioned by Bank Ochrony Środowiska, nearly three out of every four Polish people believe that their behaviour does have / is having an impact on their environment. The most important finding from the study is that more and more attention is being paid to eco-friendly behaviour. . . . Another sign that ecology is in fashion is the fact that more and more people are paying attention to / are showing concern for  what they eat. 12 % claim that they buy organic food.

I drugie tłumaczenie:

* Ecology is trendy and this becomes a fact. The studies, conducted for Bank Ochrony Środowiska (Bank for Environment Protection) show, that nearly ¾ thinks that their behaviour influences the surrounding environment. The most important conclusion is, that we pay more attention to our way of life in order to help to protect the environment. . . .  The other factor indicating that eco is trendy is that more and more people consider what they eat.

Poprawiamy:

Ecology is trendy and this is becoming a fact. A survey conducted for Bank Ochrony Środowiska shows that nearly three-quarters of the Polish population think that their behaviour is influencing the environment. The most important conclusion is that we are paying more attention to our lifestyle to help to protect the environment. . . .  The other factor indicating that eco is trendy is that more and more people are being choosy over what they eat/ are eating.

Kolejny tekst polski:

Prezydent Józef Dietl, odwiedzając Kleparz w 1871 roku stwierdził: „Rynek Kleparski stanowiący targowisko zboża ma bruk tak powybijany, że ruch ludzi i zaprzęgów uciążliwym się staje. Zanieczyszczony przez ludzi i konie w dniach targowych nie da się należycie zmieść i dlatego tumany kurzu z tego placu tak dalece roztaczają się nad tymi plantacjami, iż w dniach posuchy dla przychodzących stają się plagą”.  […]  – Obecnie  jest to jeden z najtańszych, jeśli nie najtańszy plac targowy w Krakowie – zapewnia prezes spółki Wiesław Nalepa. – Swe produkty sprzedają tu rolnicy z okolicznych gmin, samodzielną działalność gospodarczą prowadzi tu ponad 250 podmiotów, zaś handluje około 800 osób. Plac poszerzył swoją ofertę  handlową o artykuły przemysłowe. […]  Na Stary Kleparz przychodzą mieszkańcy Śródmieścia, ale nie tylko oni.  […] Stary Kleparz znany jest w Krakowie z licznych akcji charytatywnych, organizowanych przez Kongregację Kupiecką.

W tłumaczeniu znów mamy Present Elusive, czyli jeśli chodzi o czasy – mieszankę  dobrych rozwiązań z chybionymi: 

*Józef Dielt, the president of Kraków, visited Kleparz in 1871 and said: “The cobbled surface of the Kleparz marketplace, where grain is being sold, is in such a poor condition that it is very difficult to walk or to cart stuff there. It is being soiled and fouled and during market days it is impossible to clean it. That is why dust clouds cover the whole area, which is oppressive especially during a dry spell.” . . .  “Now it is one of the cheapest or even the cheapest marketplace in Kraków,” says Wiesław Nalepa, the president of the company. “Farmers from the surrounding villages are selling their products there. There are 250 small businesses run by 800 people. There are also manufactured goods being sold. Not only is Stary Kleparz visited by the inhabitants of Old Town but also by others.” . . .  Stary Klaparz is famous for numerous charity events, which are being organized by the Congregation of Merchants . . .

Poprawiamy:

On visiting Kleparz in 1871, the Mayor of Kraków Józef Dietl said, “The cobbled surface of Kleparz marketplace, where grain is sold, is in such a poor condition that it is very difficult to walk or to cart stuff there. It is soiled and fouled to such an extent that on market days it cannot be kept clean. That is why dust clouds hover  over the whole area over the gardens, which is oppressive for passers-by especially during a dry spell.”  . . .  “Now it is one of the cheapest, if not the cheapest street market  in Kraków,” says Wiesław Nalepa, the president of the company. “Farmers from the surrounding villages sell their produce here. There are over 250 small businesses run by about 800 people. The range of products offered on Stary Kleparz Market has been extended and now there are also manufactured goods being sold here // manufactured goods are also sold here. Not only is Stary Kleparz visited by the inhabitants of the Old Town but also by people from elsewhere.” . . .  Stary Kleparz is famous for numerous charity events, which are organized by the Congregation of Merchants . . ..

Zauważmy, że w niektórych miejscach w tych przykładach poprawne są różne rozwiązania pod względem czasu, choć nie zawsze mają to samo znaczenie. Ale o tym następnym razem…