Porady starej wyjadaczki dla młodych tłumaczy 17

“The sitting on the mat cat”

Do najczęstszych błędów szyku zdania w języku angielskim, popełnianych przez Polaków, należą tzw. adjectival phrases preceding a noun, typu:

* The sitting on the mat cat was drinking milk from a full to the brim dish –

co miało być tłumaczeniem polskiego zdania: 

Siedzący na macie kot pił mleko z pełnej po brzegi miseczki.

Błąd szyku polega na umiejscowieniu przed rzeczownikiem wyrażenia przydawkowego składającego się z elementów składniowych, których  język angielski nie toleruje w tej pozycji. W przydawkach przed rzeczownikiem dopuszczalne są: przymiotniki (adjectives),  przysłówki (adverbs), liczebniki (numerals), zaimki (pronouns) i oczywiście articles the/a .  W wyrażeniach przydawkowych przed rzeczownikiem nie występują czasowniki (verbs) i przyimki (prepositions) (z nielicznymi wyjątkami). Tymczasem tłumaczom przekładającym z polskiego słowo-w-słowo często trafiają się właśnie takie zlepki, ponieważ w języku polskim na skutek fleksji szyk taki jest absolutnie normalny. Spróbujmy poprawić zdanie o kotku, miseczce i mleczku: 

The cat sitting on the mat was drinking milk from a dish full to the brim.

The cat which was sitting on the mat was drinking milk from a dish which was full to the brim.

Najprostszym sposobem poradzenia sobie z tym problemem szyku jest przestawienie kolejności: wyrażenie przydawkowe wędruje na pozycję po rzeczowniku. Drugim sposobem jest rozbudowanie wyrażenia przydawkowego i utworzenie zdania podrzędnego (najczęściej względnego), które też stawiamy w pozycji po rzeczowniku.

Oto kilka przykładów:

W parku archeologicznym, znajdującym się ponad 4 metry pod powierzchnią rynku, można zobaczyć niespotykany w Europie przekrój wielkiego, tętniącego życiem, średniowiecznego Krakowa.

*In archeological park, situated over 4 meters underground you can see, unprecedented in Europe, cross-section of a big, lively medieval Cracow.

*In the archeological park situated over 4 metres below the surface of the Main Market, one can see unique cross section of great, bustling with life medieval Krakow.

*In the 4-meter underground archeological park you can see unique in the whole Europe traces of vivid, mediaeval Cracow.

Poprawiamy po kolei te trzy nieudane próby translacji polskiego zdania:

In the archaeological park, which is situated over 4 m below ground level you can see an exhibition unprecedented in the whole of Europe. It shows a representative view of  the big, lively medieval Cracow.

In the archaeological park situated over 4 m below street level in the Main Market Square you can see a unique exhibition showing a cross-section view of  Kraków – a  big  medieval metropolis bustling with life.

At 4 m below street level in the underground archaeological park which presents an exhibition unique on a European scale, you can see the vestiges of a vivid, mediaeval Cracow.

A oto jeszcze dwa przykłady:

W 1958 roku artysta stworzył pierwszą w sztuce światowej instalację przestrzenną. 

*In 1958 the artist created the first in the world spatial installation.

Poprawiamy:

In 1958 the artist created the world’s first spatial installation.

I wreszcie, z opisu Kaplicy  św. Kingi w Kopalni Soli w Wieliczce:

W połowie szlaku ujrzy dedykowaną jej cudowną kaplicę i zdobiące ją jedyne w swoim rodzaju solne dzieła sztuki.

*In the middle of the route the tourists can see a chapel dedicated to her and one of a kind salt works of art decorations.

Poprawiamy:

In the middle of the route tourists will see a chapel dedicated to St. Kinga, which has an internal decoration consisting of unique artworks sculpted in rock salt. 

In the middle of the route tourists will see St. Kinga’s Chapel, which is full of unique works of art made of rock salt.