Porady starej wyjadaczki dla młodych tłumaczy 29

Jak tłumaczyć polskie formy bezosobowe, czyli

YOUR TRANSLATION

Język polski obfituje w formy bezosobowe, które często bywają powodem porażek translatorskich w tłumaczeniu na angielski polskich tekstów, zawłaszcza z kategorii instrukcji i ogłoszeń, kiedy tłumacz próbuje odtworzyć tę sama strukturę bezosobową w angielskiej wersji ogłoszenia lub instrukcji. Są różne sposoby radzenia sobie z tym problemem, jednym z najprostszych, a zarazem najczęściej spotykanych jest zastosowanie w orzeczeniu drugiej osoby, czyli

YOU

W poprzednim wpisie widzieliśmy przykład takiego użycia w tłumaczeniu ogłoszenia MPK. Dzisiaj przetłumaczymy to ogłoszenie jeszcze raz. Proszę zwrócić uwagę, że są w nim fragmenty, których po prostu nie da się dobrze przetłumaczyć nie korzystając z formy you:

Oto polski tekst:

Zasady zachowania ważności biletów okresowych

·        Na podstawie biletów okresowych (na 1 linię lub na 2 linie), których okres obowiązywania rozpoczął się przed wprowadzeniem zmian układu linii komunikacji miejskiej w Krakowie, do upływu okresu ważności biletu, mogą być wykonywane:

- w przypadku zmiany trasy linii – przejazdy wszystkimi innymi liniami na dotychczasowej i na zmienionej trasie linii,

- w przypadku likwidacji linii – przejazdy wszystkimi innymi liniami na trasie zlikwidowanej linii.

A oto tłumaczenie:

How to keep your season ticket valid 

• If you have a season ticket for one or two lines with a period of validity which started before the introduction of the changes in the lines of the public transport service in Kraków, you can continue to use your ticket until its expiry in the following ways:

-        if the route of your line(s) has changed, you can travel by all the lines on the old and new route of your line(s);

-        if your line(s) has (have) been cancelled, you can travel by all the lines on the route of the line(s) which has (have) been cancelled.

 Proszę zwrócić uwagę, że wprowadzenie formy you jest najprostszym,  a zarazem najskuteczniejszym sposobem przetłumaczenia treści komunikatu, natomiast w samym tytule można zrezygnować z you i na przykład podać:

Season ticket validity

Jednak ten tytuł nie oddaje treści orzeczeniowej (formy: zachowania – od czasownika:  zachować). Ponadto brzmi zbyt „urzędowo”, jak na typowe ogłoszenia w języku angielskim.

Można jeszcze inaczej przetłumaczyć tytuł, zachowując w przekładzie zachowania:

Keeping your season ticket valid

Jak widzimy, nie dało się uciec od you.

Poniżej podaję kilka przykładów z prawidłowym tłumaczeniem. Są to teksty o charakterze porad lub instrukcji. Proszę zwrócić uwagę, że w niektórych miejscach mamy do wyboru kilka możliwości tłumaczenia (nie wszędzie musi być you); zaś w tekście polskim obok form czysto bezosobowych występuje także tryb rozkazujący:

Co należy wiedzieć o terroryzmie i jak się zachować w przypadku potencjalnego zagrożenia

What you should know about terrorism and what to do/ how to behave in the event of a potential threat

Jak zachować się podczas burzy

What to do/ What you should do / How to behave / How you should behave during a storm

- Nie wolno stać pod drzewami, gdyż niektóre z nich (np. lipy) bardzo łatwo przewodzą elektryczność,

- You mustn’t / Don’t stand under a tree, since some trees (e.g. lime-trees) are good conductors of electricity,

- Należy odejść od wszelkich zbiorników wodnych, gdyż woda jest doskonałym przewodnikiem elektryczności,

- You should move away / Move away from water reservoirs, since water is an excellent conductor of electricity,

- Gdy burza zastanie cię w szczerym polu, powinieneś przykucnąć, ale nie siadać na ziemi, a tym bardziej nie kłaść się na niej,

- If a storm catches you in an open field / in the open countryside/ outside /out of doors, you should squat/ squat, but don’t sit on the ground, don’t lie down on the ground, either,

- Należy pozbyć się wszelkich metalowych przedmiotów, odejść jak najdalej od metalowych urządzeń, gdyż te przyciągają wyładowania elektryczne,

- You should get rid / Get rid any metal objects you have on you, and move as far away as possible from metal, which [is a good conductor and] may easily attract/bring down  an electric discharge,

- Powinno się wyłączyć urządzenia elektryczne, gdyż mogą one zostać uszkodzone, a osoba przebywająca w ich pobliżu – porażona,

- You should switch off / Switch off any electrical appliances you have with you, as they may be damaged, and anyone near them may get an electric shock

- Należy pozostawać w domu podczas burzy i nie wychodzić chyba, że jest to naprawdę konieczne,

- You should stay indoors / Stay indoors during the storm, don’t go out unless it is really necessary,

- Trzymaj się z daleka od otwartych okien, drzwi, kominków, pieców, umywalek, wentylatorów i innych urządzeń elektrycznych podłączonych do prądu,

- Keep away from open windows, doors, chimneys, stoves, washbasins, ventilators, and other electrical appliances connected to a power supply,

-Nie używaj telefonu,

- Don’t use the phone,

-Nie używaj przedmiotów takich jak wędki, kije golfowe,

- Don’t use objects like fishing-rods or golf-sticks,

-Nie przenoś łatwopalnych materiałów w otwartych pojemnikach,

- Don’t carry inflammable materials in open containers,

-Nie przebywaj w wodzie jak i w małych łódkach.

- Don’t stay on water or in small boats.

Po tych poradach, jak się zachować w sytuacji nieprzyjemnej, zakończmy na nieco weselszej (?!) nucie. Oto polski tekst, który – jak się zaraz przekonamy, najlepiej przetłumaczyć sięgając do angielskich idiomów z formą you :

Nie oszukujmy się, wódka nie jest smacznym alkoholem. Smaczny to może być ajerkoniak. Jak mawia mój kolega: wódka nie jest dobra, ale dobrze robi. Ma się dobrze przełknąć, by nie trzeba było jej popijać czymś smaczniejszym, i ma zrobić trochę zamieszania w głowie.

Najpierw dwa niezbyt udane tłumaczenia:

*Let’s face it, vodka is not tasty. Eggnog can be tasty. As my friend says: vodka is not good, but it does you good. It is supposed to be easy to swallow, so that it is not necessary to drink anything else to kill the taste, and it is supposed to mess up with one’s head a bit.

*Let’s not deceive ourselves, vodka is not a tasty drink. The liqueur containing egg yolk, sugar and vanilla can be said to be tasty. As my friend says: ‘vodka is not tasty, but it makes you feel good.’

Poprawiamy:

Let’s be honest. Vodka doesn’t have much of a taste. It’s not like eggnog / egg flip. As my friend says, ‘Vodka isn’t good, but it does you good.’ It’s supposed to go down well so that you don’t have to drink it down with anything else, and it’s supposed to mess you up in the head a bit / make your head go round a bit.