Porady starej wyjadaczki dla młodych tłumaczy 26

Kontynuując naszą przygodę z opacznym korzystaniem z present participle, przeanalizujemy kolejne przykłady:

* Some books make you addicted just after having read the first sentence. Then readers become sensitive even to not so significant stimuli.

Polski tekst brzmiał:

Niektóre książki uzależniają już od pierwszego zdania. Potem czytelnik wrażliwy jest na najbłahsze bodźce.

Poprawiamy:

Some books make you addicted as soon as you have read the first sentence. Then readers become sensitive even to stimuli which are not so significant.

Lub dosłowniej:

Some books make you addicted straight from the first sentence. Then readers become sensitive even to stimuli which are not so significant.

W oryginale nie było niczego, co by wymuszało użycie formy present participle, ale widocznie w umyśle tłumacza pojawił się bodziec: już po przeczytaniu pierwszego zdania. I wszystko by  było w porządku, gdyby się jeszcze zastanowił nad tym, kto lub co się uzależnia – czytelnik, czy książka? Czyli nad tym, czy mamy do czynienia z formą aktywną, czy też bierną. Podobny błąd już mieliśmy w poprzednim wpisie (o wyjściu na wolność).  

Oto kolejny przykład błędu z tej samej kategorii:

* Long before receiving municipal charter the city planners faced an intricate task that was to unite all the scattered settlements into one flourishing city, with all the existing buildings and streets.

Polski tekst brzmiał:

Przed średniowiecznymi urbanistami stanęło niełatwe zadanie – należało połączyć w jeden zwarty organizm miejski rozrzucone szeroko, a rozwijające się na długo przed lokacją, osady, a także uwzględnić stojące już monumentalnie budowle i prowadzące do nich ulice.

Poprawiamy:

The medieval urban planners faced a daunting task. They had to join up all the dispersed settlements which had been developing separately for a long time before the city received its municipal charter into one integrated and well-knit urban fabric, taking into consideration the existing monumental buildings and the streets leading up to them.

Tutaj też przydałoby się pytanie: komu nadano przywileje lokacyjne: miastu, czy jego średniowiecznym urbanistom? Warto zauważyć, że w przekładzie tego tekstu może się pojawić forma present participle – tylko nie tam, gdzie ją wstawił polski „tłumacz”.

Następny przykład tego samego typu:

* The main center of extracting the hard coal – the basis for country power industry – is Śląśk lying at the foot of the mountains. In Zagłębie Lubińskie, apart from extracting the copper ore, the copper industry has developed as well.

Polski tekst brzmiał:

Głównym ośrodkiem wydobycia węgla kamiennego – podstawy krajowej energetyki – jest położony u podnóży gór Śląsk. W Zagłębiu Lubińskim, obok wydobycia rud miedzi, rozwinął się przemysł przetwórstwa tego metalu.

Poprawiamy:

The main centre for the mining of anthracite, the raw material for Poland’s power industry,  is Silesia,  which lies at the foot of the mountains. There are copper deposits in the  Lubin Basin and, apart from being known for its mining, the region also has a flourishing copper processing industry.

Inny sposób na ten tekst, z użyciem present participle w zupełnie innej funkcji:

The main mining centre for Poland’s anthracite deposits, the coal which is the material basis for the country’s power industry, is Silesia, a region situated at the foot of the mountains. Poland also has deposits of copper ore, which is mined and processed in the Lubin Basin.